Organische stof (humus) heeft vele, belangrijke functies in de bodem en heeft een belangrijke invloed op de bodemvruchtbaarheid. Het verbetert de structuur, bevordert de bewerkbaarheid en verhoogt het vochtvasthoudend vermogen. Het verhoogt de beschikbaarheid en buffering van kationen zoals kalium, calcium en magnesium. De organische stof zelf bevat ook stikstof, fosfor en zwavel, die na afbraak beschikbaar komen (mineraliseren). De toevoer van vers organische materiaal stimuleert het bodemleven en kan de bodemweerbaarheid verhogen.

Om het organische-stofgehalte in de bodem te handhaven, moet er evenveel effectieve organische stof (EOS) worden aangevoerd als er wordt afgebroken in de bodem. Effectieve organische stof is de hoeveelheid organische stof die één jaar na toediening nog over is in de bodem. Aanvoerbronnen zijn: gewasresten die achterblijven, groenbemesters die worden ingewerkt en organische mest. De afbraaksnelheid van bodem-organische stof hangt af van de kwaliteit van de organische stof, de grondsoort, de hoeveelheid organische stof, de ontwateringstoestand van het perceel en de pH van de grond.

Om extra organische stof op te bouwen in de bodem is het belangrijk om de juiste bodemverbeteraars en meststoffen te gebruiken. Producten met veel stabiel organisch materiaal worden langzaam afgebroken en dragen meer bij aan de organische-stofopbouw in de bodem dan snel afbreekbaar organisch materiaal. Meststoffen zijn veelal sneller afbreekbaar dan bodemverbeteraars zoals compost. Gewasresten, varkensmest en pluimveemest zijn snel afbreekbaar: het zijn vooral nutriëntenleveranciers. De organische stof van composten breekt langzaam af: het zijn vooral organische-stofleveranciers. De mesten van herkauwers (rundvee, geiten, schapen) nemen een tussenpositie in: ze leveren relatief redelijk stabiele organische stof alsook nutriënten.

Bron: Handboek Bodem en Bemesting